در
سال ۱۸۰۶ ژان رابرت ارگاند مفهوم «قدر مطلق» و یکای «اندازهگیری» را به
فرانسوی معرفی کرد. در سال ۱۸۶۶ این مفهوم به زبان انگلیسی برده شده و نام
هم سنگ modulus برای آن از لاتین انتخاب شد. مفهوم absolute value در زبان
فرانسوی حداقل از ۱۸۰۶ کاربرد داشته است و از ۱۸۵۷ در انگلیسی استفاده
میشد. نماد | a | برای قدر مطلق در سال ۱۸۴۱ از سوی کارل ویرسترس پیشنهاد
شد. دیگر نامهای قدر مطلق، عبارتند از مقدار عددی (به انگلیسی: the
numerical value) و بزرگی (به انگلیسی: the magnitude) است.
در هندسهٔ
تحلیلی قدر مطلق یک عدد حقیقی برابر است با فاصلهٔ آن تا صفر بر روی یک خط
حقیقی؛ در حالت کلی قدر مطلق تفاضل دو عدد برابر است با فاصلهٔ میان آن دو
عدد. در واقع میتوان گفت که مفهوم تابع فاصله در ریاضی همان قدر مطلق
تفاضل است که در حالت کلی بیان شدهاست.
از قدر مطلق در تعیین فاصلهٔ مطلق در سامانهٔ متری در مجموعه اعداد حقیقی استفاده میشود.
قدر
مطلق در بسیاری از بخشهای گوناگون ریاضی کاربرد دارد که از آن میان
میتوان از مجموعهٔ اعداد مختلط، چهارگانها، میدانها، فضای برداری نام
برد. قدر مطلق را در فیزیک و ریاضی بیش از همه میتوان به مفهوم بزرگی،
فاصله و نُرم نزدیک دانست.
جالب است بدانید در علم نجوم
قدر مطلق،
مقدار روشنایی است که یک ستاره باید داشته باشد تا بتوان از فاصله 10 پارسک
یا 6/32 سال نوری مشاهده نمود. این مقدار بستگی به درخشش ستاره به هنگامی
که توسط چشم انسان دیده میشود، دارد. یک ستاره با قدر 1، صد برابر
درخشانتر از یک ستاره با قدر 6 است.
با استفاده از قدر مطلق، میتوان
درخشندگی (و بزرگی) ستارگان را با یکدیگر مقایسه کرد. هنگامی که خورشید در
فاصلهٔ ۱۰ پارسِکیِ زمین قرار گیرد، قدری نزدیک به ۴٫۸ خواهد داشت و با چشم
غیر مسلح سخت دیده خواهد شد. بالاترین قدر مطلق -۹ برای ابرغولها و ۱۹
برای کوتولههای سفید است.
فرستنده:
خانم شبنم گودرزی دبیر ریاضی بروجرد